Khi làm việc với Python, thao tác với dữ liệu đầu vào và đầu ra (I/O) là một trong những kỹ năng quan trọng mà mọi lập trình viên cần nắm vững. Kỷ nguyên số hóa yêu cầu xử lý dữ liệu hiệu quả để đạt được mục tiêu một cách nhanh chóng và chính xác. Python cung cấp nhiều giải pháp linh hoạt cho việc đọc từ các nguồn vào và ghi dữ liệu ra các nguồn ra khác nhau như màn hình, tệp văn bản, cơ sở dữ liệu, và nhiều dịch vụ web khác.
Dữ liệu đầu vào (Input)
Để nhập dữ liệu trong Python, phổ biến nhất là sử dụng lệnh input(). Lệnh này cho phép người dùng nhập dữ liệu từ bàn phím và trả về dữ liệu dưới dạng chuỗi.
Ví dụ:
userInput = input("Nhập dữ liệu của bạn: ")
print("Dữ liệu vừa nhập là:", userInput)
Lệnh trên sẽ hiển thị một thông báo yêu cầu người dùng nhập dữ liệu, sau đó in ra dữ liệu đã nhập.
Ngoài ra, khi cần nhập các dạng dữ liệu khác như số nguyên hay số thập phân, ta có thể sử dụng hàm int() hoặc float() để chuyển đổi dữ liệu:
integerInput = int(input("Nhập một số nguyên: "))
print("Số nguyên vừa nhập là:", integerInput)
Dữ liệu đầu ra (Output)
Để xuất dữ liệu trong Python, ta thường sử dụng lệnh print(). Lệnh này có khả năng hiển thị nhiều dạng dữ liệu khác nhau lên màn hình:
print("Xin chào, thế giới!")
print(100 + 200)
Lệnh print() cũng hỗ trợ việc định dạng chuỗi một cách linh hoạt, như sử dụng f-string (từ phiên bản Python 3.6 trở lên):
name = "Python"
version = 3.10
print(f"Ngôn ngữ lập trình {name}, Phiên bản {version}")
Xử lý tệp tin
Một nhiệm vụ thường xuyên của lập trình viên là đọc và ghi tệp tin. Python cung cấp nhiều phương thức để thao tác với tệp tin với hàm open().
Mở tệp tin để đọc:
file = open("input.txt", "r")
content = file.read()
print(content)
file.close()
Mở tệp tin để ghi:
file = open("output.txt", "w")
file.write("Dòng dữ liệu đầu tiên.\n")
file.write("Dòng dữ liệu thứ hai.")
file.close()
Mở tệp tin để thêm dữ liệu:
file = open("output.txt", "a")
file.write("\nMột dòng dữ liệu mới được thêm vào.")
file.close()
Quản lý ngữ cảnh (Context Manager)
Ngoài việc sử dụng phương thức mở và đóng tệp tin một cách thủ công, Python cung cấp cách quản lý ngữ cảnh giúp tự động đóng tệp tin sau khi thao tác:
with open("input.txt", "r") as file:
content = file.read()
print(content)
Đọc và ghi dữ liệu dạng CSV
Python tích hợp sẵn thư viện csv để làm việc với các tệp CSV, định dạng tệp phổ biến cho việc lưu trữ dữ liệu có cấu trúc:
import csv
# Đọc tệp CSV
with open('data.csv', mode='r') as file:
reader = csv.reader(file)
for row in reader:
print(row)
# Ghi tệp CSV
with open('output.csv', mode='w', newline='') as file:
writer = csv.writer(file)
writer.writerow(['Tên', 'Tuổi', 'Địa chỉ'])
writer.writerow(['A', 28, 'Hà Nội'])
writer.writerow(['B', 34, 'TP.HCM'])
Tổng kết
Hiểu rõ cách thức xử lý dữ liệu đầu vào và đầu ra là một kỹ năng thiết yếu cho mọi lập trình viên Python. Từ việc đọc và ghi tệp tin, đến quản lý ngữ cảnh thao tác tệp, Python cung cấp các công cụ mạnh mẽ và dễ sử dụng giúp lập trình viên thực hiện nhiệm vụ của mình một cách hiệu quả và chính xác. Việc nắm vững những kiến thức này sẽ giúp lập trình viên không chỉ xử lý dữ liệu một cách mềm dẻo mà còn cải thiện hiệu suất và độ tin cậy của mã nguồn.
Comments